“Een slecht personage is het fijnste wat er is”

17.10.2024

Je kent ‘Vos en Haas’ misschien van de heerlijke boeken van Sylvia Vanden Heede of van de populaire Ketnet-reeks. Maar ook op het grote scherm kan je hen nu aan het werk zien, samen met alle andere bosvrienden: de schuchtere Uil, de krachtpatser Ever, de gluiperige Yak, Meermin en Ping Wing,... Samen moeten ze het hoofd bieden aan Bever, die met een stuwdam rond zijn imposante beverburcht het hele bos onder water dreigt te zetten.

Gezin & familie, Interview

De trui met vrolijke vosjes die regisseur Mascha Halberstad draagt op Film Fest Gent, is niet alleen erg mooi, maar ook heel toepasselijk voor de gelegenheid. “Die kreeg ik van een vriendin, die hem speciaal voor de Nederlandse première had besteld in Japan. Ik vind hem zo mooi dat ik hem sindsdien draag op elke première van de film.

Knor voelde op-en-top Nederlands aan, met heel Nederlandse figuren in heel Nederlandse rijhuisjes. Vos en Haas heeft dat minder.

Halberstad: Het gaat over water dat begint te stijgen; dat is heel Nederlands! Wij vechten altijd tegen het water. Maar verder was Nederland niet echt een inspiratiebron. Daarvoor was dit niet de juiste film. Knor werd gemaakt in mijn eigen studio; heel kleinschalig. Maar Vos en Haas is een commerciële co-productie die een internationaal publiek moet aanspreken. De Belgische inbreng was best groot: de kleurcorrectie, sound design, lighting, compositing… De regie, het storyboard, de animatie en een groot deel van de modeling gebeurden in Nederland. En het is een Nederlands boek.

De boeken over Vos en Haas lijken door Sylvia Vanden Heede en Thé Tjong-Khing gemaakt met enorm veel genegenheid voor hun personages. Heb jij diep moeten graven om die genegenheid ook in jezelf te vinden?

Mascha Halberstad: Nee hoor. Voor mij ontstaan de personages door de stemmen. Dat vind ik het allerbelangrijkste. Als ze hun typisch stemgeluid gevonden hebben, ga je echt van die figuren houden. Dat inspireert ook de animatoren tot nieuwe ideeën.

Hoe zorg je ervoor dat het verhaal uit het boek ook jouw verhaal wordt?

Halberstad: Dit is geen makkelijk verhaal: er zijn veel personages en je moet heel veel vertellen. Het script was al ver gevorderd toen ik daar via dialogen en liedjes mijn eigen humoristische saus overheen goot. Nog voor er één beeld werd gedraaid, bracht ik de acteurs van de Engelse stemmencast bij elkaar en liet hen improviseren. Daar ontstond de humor die ik in het storyboard verwerkte, in samenspraak met scenarist Fabie Hulsebos. Zo groeide de film vanuit de audio.

Hoe weerspiegelt zich dat in de animatie?

Halberstad: Bij Knor maakten de animatoren referentiefilms van zichzelf, waarin ze acteerden hoe elke scène er zou uitzien. Bij Vos en Haas hadden we meer dan 20 animatoren. Animatie regisseur Jasper Kuipers heeft de hele film geacteerd! Om te garanderen dat de personages zich menselijk genoeg gedroegen. De verleiding is groot om cartoonesk te werken, maar ik wilde vooral het realisme bewaren. Daarvoor heeft Jasper fantastisch werk verricht.

Die twee houden zielsveel van elkaar in een eeuwige bromance die nooit een romance kan worden.

Mascha Halberstad van 'Vos en haas'

Vos en Haas zijn heel toegewijde vrienden. Ik vind hun vriendschap oprecht mooi.

Halberstad: Die twee houden zielsveel van elkaar in een eeuwige bromance die nooit een romance kan worden. Daar moesten we over waken. Er is een boek waarin Vos verliefd wordt op Pluim, en dat vindt Haas helemaal niet zo leuk. Ze wordt een beetje jaloers.

Hoe zou jij Haas omschrijven?

Halberstad: Secuur, braaf en verantwoordelijk; een moederfiguur voor het hele bos. Dat klinkt een beetje saai, maar zij zorgt voor verbinding tussen alle dieren. Vos zegt in de film: “Ons hol is het allerbelangrijkste voor Haas.” Dat typeert haar. Tot ze beseft dat het eigenlijk niet om hun huisje gaat, maar om de groep, de vrienden.

Een andere opvallende zin vond ik: Wat heb je aan vrienden?

Halberstad: Nou, alles toch? Wat heb je aan een huis als je geen vrienden hebt? Dan zit je daar in je eentje. Volgens mij zijn vrienden heel belangrijk voor je persoonlijke ontwikkeling, belangrijker dan een huis.

Hoe fijn is het om te werken met een door en door slecht personage?

Halberstad: Dat is het fijnste wat er is!

Daarom vond ik de scènes met Yak zo fijn!

Halberstad: Yak is niet slecht. Yak is gewoon zoals hij is; hij kan er niks aan doen. Hij is een dief, hij steelt graag en dat is genetisch zo bepaald - het is zijn enige doel in dit leven. Brave personages zijn zo saai. Dus… hoe slechter, hoe beter!

Dan brengt ons onvermijdelijk bij Bever! De eerste keer dat we hem zien, aanschouwt hij zijn grootse bouwwerk en geeft een speech, helemaal voor zichzelf.

Halberstad: Die scène toont hem heel groots en tegelijk heel kwetsbaar. Bever kan geen eendimensionaal karakter zijn; dan zou het publiek afhaken. Een megalomane narcist zoals Bever werkt enkel als hij ook iets kwetsbaars heeft. Een slecht personage dat toch charismatisch moet zijn, vormt een uitdaging voor elke stemacteur. Bever is een kruising tussen Owen Wilson en Donald Trump - de ene is sympathiek, de andere niet. Van de Engelse stemacteur kreeg hij een Amerikaans accent. Bever is een Trump-achtige figuur geworden, en het is niet makkelijk om van hem te houden. Eigenlijk is hij gewoon een ellendeling.

Wel een ellendeling met een heel gaaf huis!

Halberstad: In het boek was die beverburcht klein en bescheiden. Maar bij ons werd ze steeds megalomaner: “Groter, nog groter!” We bouwden er verdiepingen bovenop, en nog was het niet genoeg. Ik dacht aan zo’n onderwaterpaleis van een James Bond-schurk, à la Dr. No. Storyboarder Gijs van der Lelij vroeg zich af: Waarom heeft hij daarbinnen niet een hele waterwereld? Hij moet toch iets doen met al die ruimte! Dus voegden we er watervallen en glijbanen aan toe. Dat is het leuke aan een film maken: je werkt samen met allerlei leuke mensen en je stapelt al hun goede ideeën op elkaar!

Je noemde Ever jouw favoriete personage.

Halberstad: De oorspronkelijke Ever had geen uitgesproken karakter; hij was van alles een beetje en dat werkte niet. Tot ik op een dag de link legde tussen zijn leren pakjes en de Berlijnse gay scene. Met dat Duitse accent viel alles op zijn plaats. Hij is een bemoeial, hij wil altijd de beste zijn, maar eigenlijk is hij ook een kwetsbare, kleine jongen. Die contrasten maken hem gewoon een heel leuk personage.

Maar niet per se het type waarmee je getrouwd wil zijn.

Halberstad: Ik zou niet nee zeggen! Ever is nooit saai.

Hij krijgt in de film een echt superheldenmoment, wanneer hij zijn bandana aandoet…

Halberstad: Dat was een verwijzing naar Rocky. Die haarband is heel erg Sylvester Stallone. Ever wil het hele bos redden, dus dat moet op een superheldenmanier. Toen we nog geen muziek hadden, gebruikten we voor die scène altijd het thema van Rocky.

Ondanks al die personages en locaties, kan je eender welk frame uit de film tonen, en iedereen weet: Da’s Vos en Haas! Jullie look is heel eenvormig.

Halberstad: De tv-serie maakte ik samen met Tom Van Gestel. Als art director heeft Tom dat hele universum ontwikkeld. We hanteren een stop-motion-achtige look; de personages werden gemaakt uit klei en daarna in 3D gescand, waardoor ze er extra tactiel uitzien.

In animatiefilms zorgen staarten vaak voor een artistieke uitdaging. Jouw film telt enkele hele mooie exemplaren!

Halberstad: In de tv-serie staat de staart van Vos de hele tijd omhoog; in de boeken hangt hij altijd. Dat vond ik een gemiste kans. In de film moet de staart menselijk reageren op impulsen: als Vos blij is, gaat die staart omhoog! Een staart zegt zoveel over de emoties van een dier.

Eén ding dat naar verluidt nog moeilijker is te animeren, is water!

Halberstad: Dat is vooral ronduit vervelend. Het water in het meer is niet hetzelfde als het water dat het dorp instroomt. Water reflecteert en reageert anders in elke ruimte. Wij werkten met Unreal, een game engine waarmee je al dat water heel snel en goed kon genereren. Dat was wel vernieuwend.

Gert Hermans

Industry & redactie