Kinderen en jongeren krijgen dagelijks een heleboel beelden te verwerken. Als leerkracht is het dus belangrijk om de beelden die jij toont goed te filteren. Door kwalitatieve films te tonen aan je klas, open je de blik van je leerlingen en wakker je hun creativiteit aan. Maar dat is niet alles…
Waarom, hoe en waar bekijk je best kwaliteitsfilms met je leerlingen? We zetten de vier belangrijkste redenen op een rij, en je krijgt ook waardevolle tips van filmwetenschapper en auteur Anke Brouwers, en van Angelique Hoogstoel, lerares in de derde graad aan het Imelda Instituut in Molenbeek.
Voor filmwetenschapper Anke Brouwers voldoen kwaliteitsfilms voor kinderen en jongeren aan een aantal criteria:
Leerkracht Angelique Hoogstoel voegt daaraan toe dat het voor de klaspraktijk belangrijk is dat een film een educatief element bevat. ‘Ik vertrek bij de keuze voor een film, kortfilm of filmfragment altijd vanuit de inhoud en het thema. Van daaruit ga ik op zoek naar een minder commerciële film, liefst van een regisseur die mijn leerlingen nog niet kennen. Het is ook de taak van het onderwijs om iets aan te bieden wat leerlingen niet uit zichzelf zouden ontdekken.’
Omkadering is altijd belangrijk. We lijken tegenwoordig allemaal visueel geletterd, maar iedereen interpreteert een film op een andere manier. Het loont om te bespreken wie wat heeft opgepikt of juist niet, om zorgvuldig te leren kijken en om elkaars interpretaties en ervaringen te aanvaarden.
Een film is meer dan illustratie bij een thema of leerdoel. Film is een kunstvorm en dat mag je als leerkracht ook onderstrepen, door stil te staan bij de keuzes die de filmmakers maakten.
Een kwaliteitsfilm heeft een visuele en emotionele impact op de leerlingen. Door inzicht in het productieproces steken kinderen en jongeren bovendien veel op over beeldtaal en creatieve methodes. Beter nog dan hierover te praten, is om hen actief aan de slag te laten gaan met tools en apps om zelf op een creatieve manier visuele verhalen te vertellen.
Onze lesmappen bij films bevatten naast achtergrondinformatie en ideeën voor klasgesprekken ook creatieve opdrachten die je leerlingen aan het werk zetten.
Bekijk bijvoorbeeld in de klas Brammetje baas (1ste & 2de leerjaar), via ons platform Film op school. Bespreek hoe en waarom de filmmaker animaties toevoegt aan de live action beelden, en geef je leerlingen achteraf de opdracht om zelf korte video’s te verrijken met animatie, met de apps Filmora Go of Vlogit.
Kwaliteitsfilms bieden stof tot nadenken en dienen als basis voor gesprekken en discussies over sociale, culturele en ethische onderwerpen. In klasgesprekken leren kinderen en jongeren om een persoonlijke en onderbouwde mening te verwoorden, en om te luisteren naar de standpunten van anderen.
Door de films te kaderen en de visie van de maker in de klas te bespreken, reflecteren leerlingen over de impact die technische keuzes (zoals geluid en montage) hebben op de kijker. Dat helpt hen om kritisch te kijken naar andere beelden.
Bereid je leerlingen voor door hen te tonen hoe montage, geluid, voice-over en cadrage de impact van een film of video beïnvloeden. Onze videoreeks Kritisch naar beelden kijken biedt handige hulpmiddelen om hiermee aan de slag te gaan.
Als je kiest voor niet-commerciële film, probeer dan een film uit te zoeken die aansluit bij de leefwereld van je leerlingen. Omdat ik lesgeef in een Brusselse school, gingen we al twee films van Fien Troch bekijken in de bioscoop: Home en Holly. Niet alleen omdat zij een interessante Belgische filmmaker is, maar vooral omdat haar films vaak over scholieren gaan en herkenbaar zijn voor de leerlingen. Die herkenbaarheid is een dankbaar startpunt voor discussies.
Films vormen een toegankelijke en ongedwongen manier om kinderen en jongeren onder te dompelen in andere culturen, tijdperken en standpunten. Ze bevorderen empathie en begrip tussen mensen en culturen en bieden een vaak intieme of ongebruikelijke kijk op de ervaringen van een ander.
In het vak godsdienst behandel ik de verwevenheid van godsdienst, cultuur en traditie. Ik gebruik hiervoor een fragment uit de documentaire When Arabs danced, dat me helpt om islam te plaatsen naast de muziek, dans en geschiedenis in de Arabische landen.
Samen film kijken geeft jongeren en kinderen, die vaak digitaal afgeleid zijn, de gelegenheid om zich volop te focussen en even te verdwijnen in een andere wereld.
Tegelijkertijd helpen ze ook bij de ontwikkeling van socio-emotionele skills, zoals luisteren, onderhandelen, samenwerken en communiceren. De emoties verwoorden die de film oproept en hier met leeftijdsgenoten over reflecteren, kan verbindend werken.
Probeer ook als leerkracht uit je comfortzone te treden en op zoek te gaan naar films buiten de mainstream. Sta open voor ontdekkingen en dingen die minder voor de hand liggen. Maar het heeft geen zin om commerciële films te demoniseren of verbannen. Zoek aansluiting bij wat jonge mensen kennen, en gebruik dat als opstapje naar de afwisseling en verdieping die je in kwaliteitsfilms vindt.
Probeer bovendien zoveel mogelijk films in een filmzaal te bekijken. Dat biedt een andere ervaring en zorgt vaak voor bijkomende inzichten.
► Surf naar de filmcatalogus op jeugdfilm.be en filter gemakkelijk op leeftijd, leerjaar en/of thema.
► Vraag een schoolvertoning aan in een bioscoop of cultuurcentrum in je buurt.
► Of maak handig gebruik van het nieuwe platform Film op school ⬇️⬇️⬇️
Op het platform Film Op school vind je meer dan 50 films uit het JEF-aanbod.
Zo werkt het:
Filter op onze website op ‘In de klas’ en kies de film die je graag wilt kijken. Scroll naar onderaan op de filmpagina en klik op ‘Bekijk op school’. Op deze manier kom je op het platform terecht. Je kan ook rechtstreeks op het Film op school-platform zelf zoeken.
Een jaarabonnement van € 250 of maandabonnement van € 50 geeft je als school ongelimiteerde toegang tot het volledige aanbod, met streamingrechten voor vertoning in schoolverband.