Het aanbod van JEF

JEF stimuleert kritische, culturele en creatieve vaardigheden bij kinderen en jongeren. Met ons aanbod aan film, games en audiovisuele media wakkeren we een waaier aan competenties aan.

Het JEF-model

Film is een kunstvorm en een medium om ideeën creatief vorm te geven. Film houdt ons een spiegel voor waarmee we naar onszelf en de wereld kijken. Omdat film verschillende expressievormen combineert (taal, beeld, geluid) is het een krachtig medium dat onze blik kan leiden en verruimen. Daardoor daagt film kinderen en jongeren uit om een kritische en weerbare houding aan te nemen.

JEF ontwikkelde het model filmwijsheid. Dat model bevat drie strategische doelstellingen en bijhorende competenties die gestimuleerd worden via film. Het geeft je een inzicht in de werking van JEF, en biedt je handvaten om zelf - als leerkracht, ouder of begeleider in het jeugdwerk - filmwijsheid te prikkelen bij kinderen en jongeren.

Focus op film: vier componenten

Filmwijsheid focust op film in al zijn verschijningsvormen: documentaire, live action, animatiefilm, virtual reality film, filmische game, enzovoort. Verschillende audiovisuele media hebben hier dus een plaats.

In het model filmwijsheid zet JEF vier componenten van film centraal:

  1. het verhaal. Waarover gaat de film? Wat is de visie van de maker op het onderwerp? In welke socio-culturele, historische of politieke setting speelt deze film zich af?
  2. de filmische beeldtaal. Hoe interpreteer ik deze scène? Welke impact heeft de montage op de kijker? Welke betekenis krijgt het kleurgebruik in de film? Draagt de samenhang van filmische keuzes een bepaalde visie uit?
  3. het filmproces. Wie staat er op de set? Welke taken zijn er te verdelen? Wat gebeurt er nog allemaal na de opnames? Welke stappen moet ik zetten om een film of filmische game te maken?
  4. audiovisuele technieken. Hoe worden visual effects gecreëerd? Hoe hanteer je een camera? Hoe werkt de stop-motion animatietechniek?

Filmwijze doelstellingen

Op basis van dit model werkt JEF dagelijks aan het behalen van drie strategische doelstellingen. Die vormen een geheel van vaardigheden, attitudes en kennis die kinderen en jongeren ontwikkelen.

1. Het ontwikkelen van kritische vaardigheden, attitudes en kennis.

Je waardeert film als kunstvorm en communicatief medium. Je herkent de specifieke culturele context en/of visie die de film reflecteert. Je kan die toetsen aan je eigen referentiekader. Je beseft dat bepaalde filmtechnische keuzes de perceptie van de kijker kunnen beïnvloeden. Je kan je kritisch uiten over een film en je staat open voor de mening van anderen.

2. Het ontwikkelen van creatieve vaardigheden, attitudes en kennis.

Je krijgt inzicht in de filmtaal en leert die te beheersen. Je kan expressieve en creatieve keuzes maken om je eigen visie te delen via beelden. Je kent het productieproces van film en past dit toe in de praktijk. Je maakt ideeën beschikbaar voor anderen zodat je samen een film kan maken.

3. Het ontwikkelen van culturele vaardigheden, attitudes en kennis.

Je reflecteert over je eigen leerproces. Je kan samenwerken en je kennis over film(maken) delen met anderen. Je kijkt onbevangen naar verschillende filmcreaties. Je kan op een mediawijze manier je eigen film delen. Je ontwikkelt een groter maatschappelijk bewustzijn door open te staan voor de specifieke culturele context van de film.

In het model zijn deze doelstellingen niet strikt afgelijnd. Ze vloeien in elkaar over en versterken elkaar. Tijdens een filmwijze activiteit kan de focus liggen op één doelstelling, maar zal je altijd ook een andere doelstelling aanstippen.

Bij het maken van een eigen filmpje in de klas stimuleer je vooral de creatieve vaardigheden, maar een film maak je nooit alleen. Samenwerken en bewust kijken naar je eigen creatie en reflecteren over het leerproces is cruciaal voor een goed project. Op die manier prikkel je dus ook de culturele en kritische vaardigheden.

Filmwijze competenties

JEF bereikt de bovenstaande doelstellingen JEF door in te zetten op verschillende competenties van kinderen en jongeren. Deze competenties lopen niet circulair en zijn onderling eindeloos combineerbaar:

  • Je kan met een open blik proeven van iets nieuws
  • Je kan actief kijken en observeren
  • Je kan persoonlijk reflecteren en aftoetsen aan je eigen referentiekader
  • Je kan analyseren en betekenissen onderzoeken
  • Je kan creatief denken, experimenteren en instappen in een creatief proces
  • Door zelf te werken met audiovisuele media, kan je een eindproduct maken waarin jouw ideeën creatief werden vormgegeven
  • Je kan je ervaringen, het product en je mening delen met anderen

Een filmwijze activiteit is altijd een samenstelling van diverse competenties die elkaar opvolgen in een aansluitend geheel. Ze staan niet in een vaste volgorde, maar de keuze en intensiteit van een bepaalde competentie varieert van het niveau van de groep en de doelstelling die je wilt bereiken.

Een filmwijze mix

Alle filmwijze componenten, doelstellingen en competenties zijn onderling combineerbaar. Via elke filmische component kan je een creatieve, culturele of kritische doelstelling bereiken door in te zetten op verschillende competenties. In een activiteit creëer je dus steeds jouw eigen filmwijze mix op basis van de huidige en gewenste competenties van de groep.

Voorbeelden

Je wil de kritische blik van je deelnemers prikkelen rond propaganda en hen wijzen op de beeldtaal en de filmtechnische aspecten (bijvoorbeeld: montage, geluid) die de kijker overtuigen

Dit kan door deelnemers te laten kijken, reflecteren en analyseren. Maar je kan hen ook zélf een overtuigende boodschap laten verfilmen. Welke techniek gebruiken zij om het publiek te overtuigen? In hoeverre komt dit overeen met huidige reclameboodschappen?

Je wil dat je deelnemers culturele vaardigheden ontwikkelen en zich kunnen inleven in de leefwereld van transpersonen

Je laat de deelnemers eerst reflecteren over het thema identiteit. Vervolgens gaan ze naar de film Just Charlie. Je laat ze opnieuw actief kijken naar drie filmfragmenten die het coming out proces van Charlie schetsen. Daag je deelnemers uit om te vertellen wat zich in die scènes afspeelt, wat de personages ervaren en welke betekenis ze er zelf aan geven. Ze krijgen voeling met de psychologie van het hoofdpersonage en slaan daarbij de brug naar hun eigen leefwereld. Leerlingen ontdekken dat het proces in de film universeel is, want elk tiener worstelt op een bepaalde manier met zijn / haar identiteit.

Met dit model willen we jou inspireren. Het geeft je inzage in onze werking, maar biedt ook handvaten om zelf filmwijsheid te implementeren in je (klas)praktijk. Film is een kunstvorm, maar wordt ook ingezet in entertainment, journalistiek en in persoonlijke communicatie. Benader filmwijsheid dus vakoverschrijdend. Bouw samen met ons aan de creatieve en weerbare houding van kinderen en jongeren in deze gemediatiseerde en beeldgerichte samenleving.

Heb je nog vragen of opmerkingen?

Deel ze met ons via meerdanfilm@jeugdfilm.be

Meer weten?

JEF ontwikkelde ook een eigen methodiek